Προσωρινές εκτυπώσεις

Δεν ξέρω για σας, αλλά εγώ πολλές φορές τυπώνω ένα μεγάλο κείμενο για να το διαβάσω με την ησυχία μου - δεν μου αρέσει να διαβάζω από την οθόνη, προτιμώ να μουτζουρώνω αυτό που διαβάζω - και μετά... πετάω τα χαρτιά! Τι σπατάλη!

Η Xerox έχει τη λύση για το πρόβλημά μου!

Η εταιρεία (της οποίας το ερευνητικό τμήμα έγινε διάσημο για ανακαλύψεις όπως το laser printing, το Ethernet, τα μοντέρα GUI και ο object-oriented προγραμματισμός) ανακοίνωσε την ανάπτυξη μίας νέας τεχνολογίας εκτύπωσης στην οποία το τυπωμένο χαρτί σβήνει μόνο του μετά από μία -δύο μέρες και είναι αναχρησιμοποιήσιμο!

Σύμφωνα με μελέτες της Xerox δεν είμαι μόνος μου στην σπατάλη χαρτιού: το 90% των εγγράφων τα διαβάζουμε και τα πετάμε σχεδόν μία ώρα μετά την εκτύπωση.

Σκεφτείτε μόνο την εφαρμογή αυτής της τεχνολογίας στις εφημερίδες!

[Στην φωτογραφία ο Paul Smith, manager της Xerox στο τμήμα new materials design δείχνει το σταδιακό σβήσιμο του χαρτιού]

Ψηφιακά ίχνη

Το Internet and American Life project δημοσίευσε πρόσφατα (16 Δεκ) ένα νέο report με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για όλους εμάς που έχουμε "στενή" σχέση με το internet.

Το report έχει τίτλο "Digital Footprints: Online identity management and search in the age of transparency" και εξετάζει τη σχέση που έχουμε με τις πληροφορίες που είναι διαθέσιμες online για εμάς τους ίδους (τι βγάζει το Google εάν ψάξουμε με το όνομά μας; τι πληροφορίες υπάρχουν διαθέσιμες για μας online;).

Τα ερωτήματα είναι πολλά και σημαντικά: Πως αλλάζει η φύση της προσωπικής πληροφορίας στην εποχή του Web 2.0; Πόσο ενήμεροι είναι οι χρήστες του internet για τα ψηφιακά ίχνη που αφήνουν; Π.χ. 47% των χρηστών που ερωτήθηκαν έχουν ψάξει για πληροφορίες που αφορούν τον εαυτό τους online - πρίν από 5 χρόνια το ποσοστό αυτό ήταν μόλις 22%. Ομως μόλις το 3% από αυτούς τους χρήστες κάνουν αυτό το search συστηματικά.

Σύμφωνα με το report, οι περισσότεροι χρήστες του internet δεν ενδιαφέρονται για την ποσότητα πληροφορίας που είναι διαθέσιμη γι' αυτούς online και δεν σκοπεύουν να πάρουν μέτρα για να την περιορίσουν!

Το Web 2.0 και τα social networks οδηγούν σε κατακόρυφη αύξηση της πληροφορίας που είναι διαθέσιμη για μας online.

Αυτή η τάση πρέπει σίγουρα να μας προβληματίσει για το ποιά είναι η ψηφιακή μας ταυτότητα...

To κοινωνικό desktop και η Google

Σε ένα παλαιότερο posting είχα αναφερθεί στην έρευνα που κάνουμε στο έργο Νepomuk για την ανάπτυξη του social semantic desktop. Ελεγα μάλιστα ότι ίσως κάποια στιγμή το Nepomuk θα τραβήζει το ενδιαφέρον των media ως η ευρωπαϊκή open source απάντηση στο Twine.

Δεν ξέρω εάν έφτασε αυτή η στιγμή, αλλά σίγουρα έγιναν τα πρώτα βήματα. Το internetnews.com είχε το καλοκαίρι άρθρο με τίτλο Open Source Semantic Desktop Is Coming, ενώ πριν από ένα μήνα ενδιαφέρθηκε και η Google!

O Andreas Dengel (που είναι επιστημονικός διευθυντής του γερμανικού ινστιτούτου για την τεχνητή νοημοσύνη DFKI) παρουσίασε το Nepomuk στη Google - το video της παρουσίασης είναι στο youtube.

To semantic desktop που φτιάχνεται στο Nepomuk λειτουργεί σαν την προσωπική μνήμη του χρήστη, βοηθώντας τον να έχει μοιραστεί όλες τις ψηφιακές πληροφορίες που διαχειρίζεται (έγγραφα, emails, φωτογραφίες, video, κλπ) χρησιμοποιώντας το μοντέλο προσωπικής πληροφορίας Personal Information Model (PIMO). Αυτό το μοντέλο χρησιμοποιεί τεχνολογίες semantic web για να συσχετίσει τις αλλιλεπιδράσεις του χρήστη και να εξερευνήσει τη συμπεριφορά του, ώστε να παρέχει proactive και adaptive υποστήριξη με εργαλεία όπως το Mozilla, το Thunderbird και το MS-Outlook.

Δεν ήμουν παρών για να ξέρω τι εντύπωση έκανε η παρουσίαση του Dengel στα στελέχη της Google, αλλά είμαι σίγουρος ότι η "όσμωση" του Web με το Desktop είναι μια από τις σημαντικότερες σύγχρονες τάσεις στο χώρο του web.

Οι τελευταίες κινήσεις των μεγάλων εταιριών πληροφορικής επιβεβαιώνουν αυτή την τάση:

• η Αdobe εξαγοράζει την Virtual Ubiquity,
• η Microsoft προωθεί το office live workspace,
• η Google έστησε το google gears,
• ενώ στο χώρο του open source, τα Μozilla Labs προωθούν το Prism.

(Δείτε και το σχετικό άθρο του Πανεπιστημίου Wharton)

Στον ερευνητικό-ακαδημαϊκό χώρο, δύο είναι οι πλέον σημαντικές πρσπάθειες:

• το IRIS Semantic Desktop της SRI, που είναι απο πέρσι διαθέσιμο με LGPL license,
• και, βέβαια, το δικό μας Nepomuk, καθώς και η version του για το KDE.

Το μέλλον σίγουρα θα είναι ενδιαφέρον!

Ο TBL και το semantic web

Ο κύριος δίπλα είναι (όπως λέει και η Guardian) the greatest living Englishman - εκτός από εφευρέτης του world wide web και του Semantic Web. Ο πλέον κατάλληλος, λοιπόν, για να μιλήσει για το μέλλον του Web.

Που δεν μπορεί παρά να είναι συνδεδεμένο με την πρόοδο στον σημασιολογικό ιστό (δείτε και μερικές πρόσφατες εφαρμογές).

Πως δουλεύει το Semantic Web; Mια πολύ καλή εισαγωγική παρουσίαση είναι εδώ.

Οι πιο "προχωρημένοι" που ενδιαφέρονται για την επιστημονική πλευρά μπορούν πλέον να δουν στο Videolectures.net τις ομιλίες του 6th International Semantic Web Conference που έγινε το Νοέμβρη στη Νότια Κορέα.

Και όσοι αναπτύσσουν η/και χρησιμοποιούν εργαλεία semantic web, μπορούν πλέον να διαλέξουν από τη λίστα των Sweet Tools του Mike Bergman που έφτασε πλέον τα 650 εργαλεία!

[Ασχετο, αλλά χρήσιμο για εμάς τους ταξιδιώτες: οι αεροπορικές εταιρίες αρχίζουν - επιτέλους - να παρέχουν internet services!]

Το νοήμον διαδίκτυο

Δεν ξέρω εάν θυμόσαστε ένα προηγούμενο posting μου για το twine, ένα από τα καλλίτερα παραδείγματα χρήσης των σημασιολογικών τεχνολογιών.

Φαίνεται ότι το marketing της εταιρίας ήταν επιτυχές - σήμερα μέχρι και η Καθημερινή είχε ένα αρθράκι για το Twine (το άρθρο ήταν κυρίως μετάφραση από το αντίστοιχο του New Scientist)!

Δείτε λοιπόν πως το Διαδίκτυο αποκτά νοημοσύνη!

[υπόσχομαι να επανέλθω σύντομα με περισσότερα παραδείγματα καθώς και multimedia υλικό για το πως δουλεύει το semantic web]

Αντίο Facebook !

Το Facebook το παράκανε! Ενα καινούργιο πρόγραμμα που εγκατέστησε το γνωστό social networking site ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.

Το Facebook χρησιμοποιεί το Beakon, μια διαφημιστική εφαρμογή που ειδοποιεί τα μέλη του Facebook για τις (ηλεκτρονικές) αγορές που κάνουν οι φίλοι τους (βιβλία, ταινίες, κλπ).

Σαφής παραβίαση στοιχειωδών κανόνων ιδιωτικότητας!

Εδώ και μια εβδομάδα ο οργανισμός MoveOn.org ξεκίνησε μία καμπάνια για να καταργήσει το Facebook τη χρήση του Beacon - δείτε τη σελίδα του MoveOn με το θέμα αυτό: MoveOn Lobbies Against Facebook Ad Program.

Βέβαια, η ιστορία αυτή έχει τραβήξει την προσοχή του τύπου και των blogs. Δείτε π.χ. το άρθρο των Los Angeles Times, ένα τεχνικό posting και το posting στο σπιτάκι.

Επίσης μπορείτε να δείτε την περιγραφή του Beacon από το ίδιο το Facebook.

Είναι αλήθεια ότι τα περισσότερα social networking sites είναι αρκετά προσεκτικά στα θέματα privacy και είναι κρίμα να δημιουργούνται τέτοια προβλήματα τώρα που πρέπει να συζητάμε για openness και portability μεταξύ των social software.

Σε κάθε περίπτωση εάν σας ενδιαφέρει μπορείτε να συμμετέχετε στην καμπάνια του MoveOn που (βέβαια!) πρακτικά σημαίνει συμμετοχή σε ένα group του ίδιου του Facebook :-)

Ποιός φοβάται το Giant Global Graph;

"Giant Global Graph"; Ακούγεται σαν κάτι πολύ κακό, έτσι δεν είναι;

Την περασμένη Τετάρτη ο Tim Berners-Lee έγραψε καινούργιο posting στο blog του (μετά απο ένα χρόνο περίπου) και (βέβαια) έγινε χαμός!

Η (νέα;) έννοια που περιγράφει ο Tim Berners-Lee είναι το Giant Global Graph.

Το GGG μπορεί να εκφράσει σχέσεις (όπως σε ένα social network) με τρόπο τέτοιο που θυμίζει έντονα το semantic web. Μάλιστα ο ίδιος ο Tim Berners-Lee στο post γράφει ξεκάθαρα: "I called this graph the Semantic Web, but maybe it should have been Giant Global Graph!"

Μετά τη δημοσίευση του blog posting, εμφανίστηκαν δεκάδες άρθρα που ανέλυαν το GGG.

O Guardian, το Read/Write Web, το ZD Net, ο Nova Spivack, και άλλοι δημοσίευσαν στα blog τους αναλύσεις για το GGG. Μέχρι που ο Nick Carr στο blog του αναρωτήθηκε: "Is the social graph Web 3.0?". Και βέβαια, το σχετικό άρθρο στη Wikipedia είναι ήδη έτοιμο.

Δεν ξέρω πόσο διαφορετικό θα είναι το GGG από το semantic web που ξέρουμε, αλλά σίγουρα θα ήθελα να δω το "άνοιγμα" των κοινωνικών δικτύων όπως το προδιέγραψε το Wired.

Η επιστήμη του Web

Εαν νομίζετε ότι στο διπλανό σχήμα απεικονίζονται τυχαία πολλές και ετερόκλητες επιστήμες (μαθηματικά, κοινωνιολογία, επιστήμη των υπολογιστών, οικονομικά, βιολογία, ψυχολογία, κλπ) κάνετε λάθος!

Το σχήμα αυτό είναι η αναπαράσταση των βασικών συστατικών της επιστήμης του web (web science).

To web science είναι ένα μια ερευνητική πρωτοβουλία που ξεκίνησε από το γνωστό CSAIL ( Computer Science and Artificial Intelligence Laboratory) του MIT και το School of Electronics and Computer Science του Πανεπιστημίου του Southampton. Γνωστό ώς και WSRI (Web Science Research Initiative) το web science στοχεύει στη παραγωγή θεμελιώδους έρευνας για το μελλοντική μορφή και χρήση του World Wide Web.

Και μόνο τα ονόματα των τεσσάρων ιδρυτών φτάνουν για να πείσουν για τη σοβαρότητα του εγχειρήματος: Tim Berners-Lee (ο "εφευρέτης" του Web), Wendy Hall, Nigel Shadbolt και Danny Weitzner.

Στην ιδρυτική διακήρυξη του web science είναι σαφές ότι η χρήση του όρου "επιστήμη" γίνεται με δύο οπτικές γωνίες:

• με την οπτική γωνία των φυσικών και βιολογικών επιστημών μπορεί κανείς να αναλύσει τον φυσικό κόσμο για να βρει μικροσκοπικούς κανόνες και να τους ανάγει μακροσκοπικά ώστε να βγάλει συμπεράσματα συμπεριφοράς, ενώ
  
• με την οπτική γωνία της επιστήμης των υπολογιστών μπορεί κανείς να αναπτύξει νέες γλώσσες και αλγορίθμους για να παράγει καινοτόμες συμπεριφορές στον υπολογιστή.

Η επιστήμη του web στοχεύει στο συνδυασμό τους με σκοπό την κατανόηση της βαθύτερης δομής και κοινωνικής χρήσης του Web αλλά και την αλλαγή της ίδιας της μορφής του Web.

Το web δεν είναι παρά ένας πληροφοριακός χώρος που δημιουργήθηκε με βάση συγκεκριμένες γλώσσες και πρωτόκολλα. Δεδομένου, όμως, ότι οι σελίδες στο web και οι σύνδεσμοι μεταξύ τους δημιουργούνται από ανθρώπινα όντα, οι αλληλεπιδράσεις τους δημιουργούν πρότυπα και υποδείγματα που, με τη σειρά τους, υπόκεινται σε κοινωνικές συμβάσεις και κανόνες.

Συνεπώς το web science δεν μπορεί παρά να είναι δια-πειθαρχικό (interdisciplinary).

Ενδιαφέρον;

Δείτε μια συνέντευξη του Tim Berners-Lee στο BBC, μια παρουσίαση που έκανε, αλλά, εάν σας άνοιξε η όρεξη, η καλύτερη πηγή είναι το άρθρο "A Framework for Web Science" στο περιοδικό Foundations and Trends in Web Science.

Το σύστημα του Web είναι μεγάλο και πολύπλοκο - είμαι σίγουρος ότι το web science θα μας βοηθήσει να μάθουμε περισσότερα για το Web και τις επιπτώσεις του στην κοινωνία.

Το μέλλον της πρόβλεψης του μέλλοντος

Ο Economist στην ετήσια έκθεσή του με προβλέψεις για το 2008 (The World in 2008) ασχολείται και με την πρόβλεψη του μέλλοντος (γνωστή και ως futurology) .

Tο άρθρο για το μέλλον των προβλέψεων (The future of futurology) καταλήγει με μία "πρόβλεψη": ότι πολύ σημαντικό ρόλο στις προβλέψεις δεν έχουν πλέον συγκεκριμένα άτομα αλλά η πρόβλεψη που διαμορφώνεται συλλογικά, και αναφέρει την τεχνική των prediction markets (βλ. και παλαιότερο posting).

Αντί άλλης ανάλυσης αντιγράφω εδώ το συμπέρασμα του άρθρου:

The most heeded futurists these days are not individuals, but prediction markets, where the informed guesswork of many is consolidated into hard probability.

• Will Osama bin Laden be caught in 2008? Only a 15% chance, said Newsfutures in mid-October 2007.
• Would Iran have nuclear weapons by January 1st 2008? Only a 6.6% chance, said Inkling Markets.
• Will George Bush pardon Lewis “Scooter” Libby? A better-than-40% chance, said Intrade.

There may even be a prediction market somewhere taking bets on immortality. But beware: long- and short-sellers alike will find it hard to collect.

H Jennnifer Lopez και το semantic search

Εχω αναφερθεί σε προηγούμενα posts στα αναμενόμενα οφέλη της τεχνολογίας του semantic web. Καιρός ήταν, όμως, να δούμε και κάποιες εφαρμογές που να φεύγουν απο το ακαδημαϊκό, πιλοτικό περιβάλλον και να δημιουργούν επιπτώσεις στο σύνολο του web.

Ενα πολύ καλό παράδειγμα είναι ο μηχανισμός semantic search που έχει αναπτυχθεί από την εταιρία TrueKnowledge.

H True Knowledge έχει αναπτύξει ένα search engine που χρησιμοποιεί έναν επεξεργαστή φυσικής γλώσσας (natural language processor) που μπορεί να μετατρέπει την ερώτηση του χρήστη σε query κατανοητό από την μηχανή και επεξεργάσιμο από την βάση γνώσης (knowledge base) του συστήματος. Μετά απο διαδικασίες χρήσης κανόνων και εξαγωγής συμπερασμάτων (inferencing) δημιουργείται το αποτέλεσμα της αναζήτησης.

Ενα επιπλέον ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι η βάση γνώσης μπορεί να ενημερώνεται όχι μόνο αυτόματα από το web, αλλά και από τους ίδιους τους χρήστες με μια Web 2.0 λογική.

Το σύστημα της TrueKnowledge άνοιξε σε beta testing και θα είναι σύντομα διαθέσιμο. Δείτε το video που έφτιαξαν για μερικά παραδείγματα χρήσης της τεχνολογίας.

Επιτέλους: semantic web applications for the masses!

Τα 15 λεπτά διασημότητας...

Από τον Gapingvoid.com...

Ψηφιακή εθνογραφία και εκπαίδευση

Η χρήση εθνογραφικών μεθόδων είναι πλέον αναπόσπαστο στοιχείο της έρευνας στο social computing. Οι εθνογραφικές προσεγγίσεις χρησιμοποιούνται σε θέματα όπως ο σχεδιασμός και η αξιολόγηση συστημάτων για την αλληλεπίδραση ανθρώπου-μηχανής (Human Computer Interaction), η ανάπτυξη συνεργατικών συστημάτων (Collaborative Systems) και το requirements engineering.

Δίνοντας έμφαση στην παρατήρηση και την περιγραφή των αλληλεπιδράσεων και της συνεργασίας στο πλαίσιο του φυσικού περιβάλλοντος εργασίας - σε αντίθεση με τα εργαστηριακά πειράματα - η εθνογραφία εμπλουτίζει τον σχεδιασμό τεχνολογικών συστημάτων με κοινωνικά στοιχεία από τον πραγματικό κόσμο.

Ηταν λοιπόν αναμενόμενη η συσχέτιση της εθνογραφίας με την ανάπτυξη του Web 2.0 και η διαμόρφωση της "ψηφιακής εθνογραφίας" (digital ethnography).

Πολύ καλή δουλειά σ' αυτόν τον τομέα κάνει ένας ανθρωπολόγος: ο Michael Wesch που είναι assistant professor of Cultural Anthropology στο Kansas State University και ιδρυτής του Digital Ethnography Working Group.

To πρώτο του video για το Web 2.0 με τίτλο "Web 2.0 ... The Machine is Us/ing Us" έκανε θραύση στο ΥouΤube στις αρχές του 2007. Ομως ο Wesch κι η ομάδα του δεν σταμάτησαν εκεί. Πρόσφατα έβγαλαν στο ΥouΤube ακόμη 2 σύντομα videos:

• μια παρουσίαση της εξέλιξης της διαχείρισης πληροφορίας με τίτλο "Information R/evolution", και
• μια ανάλυση για την εκπαιδευτική διαδικασία με τίτλο "A Vision of Students Today".

Και τα τρία videos είναι πολύ καλά - εάν δεν τα έχετε δει τα συνιστώ ανεπιφύλακτα!

Πέρα όμως από το web 2.0 και τις εθνογραφικές προσεγγίσεις, το τελευταίο video είναι "must see" για οποιονδήποτε ασχολείται με την εκπαίδευση - και όχι μόνο!

Τα ερωτήματα που θέτει το video είναι σκληρά και δεν έχουν εύκολες λύσεις!

Πόσο αναχρονιστικό μπορεί να είναι ένα εκπαιδευτικό σύστημα που σε μεγάλο βαθμό αγνοεί ότι η πλειονότητα των σπουδαστών επικοινωνεί πλέον ηλεκτρονικά (με email, με chat, με το facebook, κλπ), που δεν παίρνει υπόψη του ότι κάθε σπουδαστής είναι εκ των πραγμάτων multi-tasker και ότι είναι πιθανό όταν θα έχει πια αποφοιτήσει να ασχοληθεί με ένα επάγγελμα που δεν υπάρχει τώρα;

Είναι παρήγορο ότι κάποιοι άρχισαν να ανιχνεύουν τις πιθανές λύσεις σ' αυτά τα θέματα.

Στην Αμερική το Summer Symposium for Higher Education είχε κεντρικό θέμα την ανάλυση των επιπτώσεων (και ευκαιριών) που δημιουργεί η δικτυακή κοινωνία της γνώσης στην ανώτατη εκπαίδευση. Στόχος του: "to rethink how we teach, what we teach, and who we think we are teaching".

Στα καθ' ημάς;

Οι συζητήσεις - εαν εξαιρέσουμε κάποιες αναφορές σε blogs που ασχολούνται με τα social media - μάλλον περιορίζονται στο άρθρο 16 :-(

Ποιό από όλα τα Web;

World Wide Web, Web 2.0, Social web, Semantic Web...

Μήπως είναι πλέον πολλοί (και χαλαρά ορισμένοι) οι όροι που χρησιμοποιούμε;

Ή μήπως δεν έχουν μεγάλη σημασία οι ακριβείς ορισμοί, αλλά μετράει περισσότερο η προώθηση νέων ιδεών και η γρήγορη υιοθέτησή τους;

Σε κάθε περίπτωση, νέες μελέτες και άρθρα για την εξέλιξη του Web βγαίνουν συνέχεια και παρότι μερικές φορές μπορεί να συνεισφέρουν στο hype που δημιουργείται, μερικές άλλες προτείνουν νέες ταξινομήσεις και προσεγγίσεις που έχουν αρκετό ενδιαφέρον.

Δύο τέτοιες περιπτώσεις είναι:

• η πρόσφατη μελέτη του Mills Davis του Project10X που ανακοίνωσe τη μελέτη με τίτλο “Semantic Wave 2008: Industry Roadmap to Web 3.0”
  
• την εξαιρετική δουλειά που κάνει σαν industry analyst ο Mills είχα την τύχη να τη δω από κοντά πέρσι το Μάρτιο στο Stanford όταν οργανώσαμε ένα συμπόσιο του Association for the Advancement of Artificial Intelligence με θέμα "The Semantic Web meets eGovernment" και ήταν ένας από τους προσκεκλημένους ομιλητές (όλες οι παρουσιάσεις εκείνου του συμπόσιου είναι online στο site μας).
• το άρθρο για το Enterprise 2.0 του Andrew McAfee που είναι καθηγητής στο Harvard Business School. Το άρθρο του δημοσιεύτηκε στο MIT Sloan Management Review, αλλά εδώ και 10 μέρες (και για λίγο καιρό ακόμη) είναι διαθέσιμο δωρεάν για download εδώ.
  

Όσοι πιστοί προσέλθετε!

Για το Web 3.0 (ξανά!)

Θα πρέπει να πέρασαν ωραία την περασμένη εβδομάδα όσοι παρακολούθησαν ζωντανά το Web 2.0 summit στο San Francisco. Ευτυχώς πολλές παρουσιάσεις, σχόλια και συζητήσεις είναι πλέον online και για μας τους "μακρινούς συγγενείς".

Ενα από τα θέματα που συζητήθηκαν στο summit - και είναι από τα αγαπημένα αυτού του blog :-) , είναι η εξέλιξη του Web και ο ρόλος των σημασιολογικών τεχνολογιών. Μάλιστα υπήρχε ειδικό panel με θέμα Semantic Edge με πρόεδρο τον Tim O' Reily.

Παρουσιάστηκαν τρεις πλατφόρμες (Freebase, Powerset και Twine), αλλά εάν κρίνουμε από τον χαμό που έγινε μετά στα blogs, το Twine ήταν αυτό που έκανε την μεγαλύτερη εντύπωση. Το Twine είναι μία semantic web πλατφόρμα για διαχείριση προσωπικής και ομαδικής πληροφορίας.

Σε ένα post στο blog του ο Tim O' Reily κάνει εκτενή αναφορά στο γιατί το Twine είναι ένας αξιόλογος εκπρόσωπος μίας νέας γενιάς συστημάτων συλλογικής νοημοσύνης που εκμεταλλεύονται μετα-δεδομένα και tags για να παρέχουν πλούσια νέα πληροφόρηση.

Τι κάνει το Twine; Το Twine "τρέχει" αλγόριθμους επεξεργασίας φυσικής γλώσσας (Natural Language Processing) για να αναγνωρίσει οντότητες (ανθρώπους, τοποθεσίες, οργανισμούς, κλπ), οι οποίες γίνονται semantic tags που με τη σειρά τους συνδέονται με άλλα καθώς και με οντολογίες. Οι χρήστες του Twine μπορούν να συμμετέχουν στο tagging - χωρίς αυτό να είναι υποχρεωτικό, το 80% των tags βρίσκεται αυτόματα από το σύστημα. Μετά, το Twine κατηγοριοποιεί αυτόματα το περιεχόμενο με βάση τη wikipedιa (χρησιμοποιώντας αλγόριθμους μηχανικής μάθησης) . Τέλος, το Twine "μαθαίνει" από μόνο του, καθώς δημιουργούνται νέες έννοιες και tags και ανακαλύπτει με αυτόματο τρόπο συσχετίσεις μεταξύ των εννοιών.

Εντάξει, ο O' Reily μπορεί να είναι αρκετά προσεκτικός και να μην αναφέρει το Web 3.0, αλλά:

• ο John Markoff των New York Times (που τον είχα αναφέρει ξανά σε προηγούμενο post μου) δεν δίστασε την ίδια μέρα (!) που έγινε το panel στο Web 2.0 summit, να δηλώσει απερίφραστα ότι αυτό που εννοούσε σαν Web 3.0 ήταν το semantic web (What I Meant to Say Was Semantic Web)!
• o Jonathan Richards των Times, είναι επίσης ξεκάθαρος στο ότι το semantic web στοχεύει στο web 3.0 και πέρα από αυτό (Web 3.0 and beyond: the next 20 years of the internet)

Και τέλος, ας ευλογήσουμε λίγο και τα γένια μας: οι περισσότερες ιδέεες που υλοποίησε ο
Nova Spivack στο Twine προέρχονται από ερευνητικές δουλειές του SRI International για την ανάπτυξη ενός social semantic desktop.

Η Ευρωπαϊκή (και μάλιστα open source) απάντηση - που πρόσφατα συγκέντρωσε το ενδιαφέρον των media - είναι το Nepomuk στο οποίο συμμετέχει και η ομάδα μου στο ΕΜΠ!

Αντε και στο δικό μας Twine :-)

Η ώρα του "management 2.0";

Πήρα αφορμή από ένα σχόλιο του Δημήτρη Μπιμπίκα σε ένα προηγούμενο post μου για να ψάξω λίγο τις σύγχρονες πρακτικές της εταιρικής διοίκησης και το κατά πόσο είναι "συμβατές" με τις τεχνολογικές εξελίξεις.

Στο πρόσφατο διεθνές survey για τα εργαλεία του management που κάνει η εταιρία Bain (δες το report Management Tools and Trends 2007) έχει ενδιαφέρον να δει κανείς ότι εκτός από τα "παραδοσιακά" εργαλεία όπως Balanced Scorecard, Business Process Reengineering, Knowledge Management, Outsourcing, Supply Chain Management κλπ, η Bain για πρώτη φορά αρχίζει να μετρά την χρήση και ικανοποίηση από εργαλεία όπως τα Corporate Blogs.

Και πάλι όμως, αυτή δεν είναι παρά η αποτίμηση της χρήσης υπαρχόντων εργαλείων! Το ερώτημα είναι διαφορετικό: ποιές είναι οι καινούργιες θεωρίες και τεχνικές διοίκησης και διαχείρισης που θα υποστηρίξουν τις επιχειρήσεις στην πλέον αποδοτική αξιοποίηση της τεχνολογίας - όπως το web 2.0;

Η ακαδημαϊκη απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι μάλλον απογοητευτική!

Τίποτε φρέσκο, τίποτε καινοτόμο!

Ο λόγος; Ο Gary Hamel (καθηγητής στο London Business School) δίνει μια πολύ καλή ερμηνεία στο blog του. Σύμφωνα με τον Hamel το πρόβλημα έγκειται στο πως προσεγγίζουν οι ακαδημαϊκοί το management!

Σε αντίθεση με τους ερευνητές σε άλλους κλάδους - όπως στις επιστήμες του μηχανικού, στην επιστήμη των υπολογιστών κλπ - οι ακαδημαϊκοί του management δεν βλέπουν τους εαυτούς τους σαν εφευρέτες νέων μεθόδων, εργαλείων και προσεγγίσεων. Οι περισσότεροι μελετούν το management όπως είναι και σπάνια ονειρεύονται πως θα έπρεπε να είναι! Περιγράφουν, δεν δημιουργούν. Ο Hamel ισχυρίζεται ότι δεν υπάρχει στην επιστήμη του management ένα project αντίστοιχου εύρους και φιλοδοξίας όπως η αντιμετώπιση του AIDS, η δημιουργία μηχανών με νοημοσύνη, κλπ. Οπως πολύ χαρακτηριστικά λέει: "Where is management’s Human Genome Project? Where is its $100 laptop? Where is its manned mission to Mars?"

Περιορίζονται οι θεωρητικοί ερευνητές του management στο τι υπάρχει και δεν ανακαλύπτουν νέες θεωρίες και προσεγγίσεις που θα επιτρέψουν στις επιχειρήσεις να γίνουν προσαρμόσιμες και συνεχώς καινοτόμες.

Οι ανάγκες όμως είναι έντονες. Οι εξελίξεις στις ψηφιακές τεχνολογίες απαιτούν φρέσκες ιδέες και ρηξικέλευθες προτάσεις. Ηδη από τον Ιούνιο του 2006 το Business Week έλεγε ότι τα στελέχη των επιχειρήσεων θα πρέπει να πάψουν να βλέπουν τον κόσμο με τη γνωστή ιεραρχική προσέγγιση.

To Web 2.0 προχωρά γρήγορα, δεν έχουμε δεί όμως ακόμη το Management 2.0!

Ηλεκτρονική Συμμετοχή: ένα wicked πρόβλημα;

Η ηλεκτρονική συμμετοχή των πολιτών στα κοινά (eParticipation) αποκτά όλο και περισσότερο ενδιαφέρον. Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες η χρήση του Internet και άλλων ψηφιακών τεχνολογιών για την ενεργό συμμετοχή των πολιτών σε θέματα που τους αφορούν - ιδίως σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο - είναι κοινός τόπος. Εύχρηστα εργαλεία όπως τα blogs, τα discussion databases, τα chats, περιβάλλοντα για argumentation, ερωτηματολόγια, κλπ. είναι πλέον διαθέσιμα για την ευρεία συμμετοχή των πολιτών στη διαμόρφωση πολιτικών και τη συμμετοχή στη λήψη αποφάσεων.

Πρόσφατα διάβασα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο της φίλης Ann Macintosh για τις προκλήσεις της ηλεκτρονικής συμμετοχής στη διαμόρφωση πολιτικής (η μελέτη είναι η: eParticipation in Policy-making: the Research and the Challenges, και είναι διαθέσιμη από το δίκτυο αριστείας για την ηλεκτρονική συμμετοχή Demo-Net στο οποίο συμμετέχουμε ως εργαστήριο του ΕΜΠ).

Η Ann, που έχει μεγάλη εμπειρία σε θέματα ψηφιακής διακυβέρνησης και πολιτικής επικοινωνίας, ομαδοποιεί τις προκλήσεις της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης στις εξής ομάδες:

• "Κοινωνική πολυπλοκότητα" (social complexity): θέματα που αφορούν την ενεργή συμμετοχή των πολιτών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
• "Ολοκλήρωση και ανταπόκριση" (Integration and responsiveness): πως εγγυάται κανείς την δέσμευση και ανταπόκριση των εκλεγμένων αντιπροσώπων στο να πάρουν με ολοκληρωμένο τρόπο υπόψη τους τις απόψεις των πολιτών;
• "Εργαλεία και τεχνικές" (Tools and techniques): ανάπτυξη και χρήση τεχνολογικών εργαλείων που είναι πλήρως ενσωματτωμένα στο περιβάλλον (context) και ταιριάζουν με τους σκοπούς της ηλεκτρονικής συμμετοχής.
• "Διαδραστικότητα και κλιμάκωση" (Interactivity and scalability): πως διασφαλίζεται η ευρύτερη συνατή συμμετοχή;
• "Ανάλυση και αξιολόγηση" (Analysis and evaluation): με ποιές μεθόδους και τεχνικές μπορούμε να αξιολογήσουμε την αποτελεσματικότητα της ηλεκτρονικής συμμετοχής;

Η Ann προτείνει τη χρήση της προσέγγισης πολλαπλών μεθόδων (multiple-method approach) για να μελετήσουμε τη διαδραστική, δυναμική και συνεργατική φύση της ηλεκτρονικής συμμετοχής.

Πιστεύω ότι μία τέτοια προσέγγιση - που έχει πολλά κοινά στοιχεία με αντίστοιχες προσεγγίσεις για τη διαχείριση της γνώσης (knowledge management) - θα πρέπει να ξεκινά από τη θεώρηση της ηλεκτρονικής συμμετοχής ως ενός "wicked problem", με την έννοια που έδωσε πρώτος ο Horst Rittel στις μελέτες που έκανε για social planning τις δεκαετίες του 60 και του 70 (σύμφωνα με τον Rittel, ένα πρόβλημα είναι wicked εάν είναι messy, circular και aggressive - δες και την εξαιρετική ανάλυση στη wikipedia).

Οπως λέει ο Rittel σε ένα από τα πιό γνωστά άρθρα του με τον M. Webber (στο Dilemmas in a General Theory of Planning), δεν έχει νόημα να ψάχνει κανείς για "βέλτιστες λύσεις" σε κοινωνικά θέματα, όπου - σε αντίθεση με τις φυσικές επιστήμες - δεν υφίσταται η έννοια του αντικειμενικά "σωστού" και "λάθους".

Είναι "wicked problem" η ηλεκτρονική συμμετοχή;

Και για να έρθουμε και στα δικά μας, μήπως είναι τόσο wicked που τελικά μπορεί να δημιουργήσει "παράπλευρες απώλειες" για τη φήμη του Internet και την εικόνα των blogs, όπως λέει ο Στάθης Χαϊκάλης στο blog του ;

Ο Θησέας και το μέλλον του Web

Ενα από τα σημαντικότερα γεγονότα της περσινής χρονιάς για το Internet search ήταν η ανακοίνωση για τη γαλλο-γερμανική συνεργασία με κωδικό Quaero. Το Quaero (που ανακοινώθηκε από το δίδυμο Jacques Chirac και Gerhard Schröder!) είχε λίαν φιλόδοξο στόχο: να αποτελέσει την ευρωπαϊκή απάντηση στο google, ή όπως εύστοχα είπε ο Economist, να γίνει το EuroGoogle!

Βέβαια, η ευρωπαϊκή προσέγγιση ήταν "λίγο" διαφορετική από την αντίστοιχη υπεραντλαντική: μαζεύω τις μεγαλύτερες εταιρίες πληροφορικής της χώρας, τους δίνω μπόλικη κρατική χρηματοδότηση (90 εκατ. ευρώ παρακαλώ), φτιάχνω ένα σφιχτό χρονοδιάγραμμα και περιμένω αποτελέσματα...

Ακούγεται εγχείρημα καταδικασμένο από γεννησιμιού του; Οι εξέλιξεις δείχνουν πως ναι!

Η γαλλο-γερμανική συμφωνία δεν προχώρησε, με αποτελέσμα να έχουμε πλέον 2 projects: το Quaero το συνεχίζουν μόνοι τους οι Γάλλοι, ενώ οι Γερμανοί έφτιαξαν το Theseus με αρκετά διαφορετικούς στόχους.

Τι εστί "Θησέας" για τους Γερμανούς; Ενα ερευνητικό πρόγραμμα που εστιάζεται κυρίως σε μεγάλου μεγέθους εφαρμογές του σημασιολογικού ιστού (Semantic Web).

Ο γερμανικός Θησέας έχει στόχο να αναπτύξει "μια νέα υποδομή στο Internet για την αναδυόμενη κοινωνία της γνώσης". Στη λίστα των partners του έργου βρίσκει κανείς πολλά και μεγάλα ονόματα: SAP, Siemens, Fraunhofer, DFKI, FZI, τα πανεπιστήμια του Μονάχου, της Καρλσρούης, κλπ. O Θησέας χρηματοδοτείται από το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομίας και Τεχνολογίας (κάτι σαν τη δική μας ΓΓΕΤ!) και έχει σαν μόττο του μια φράση που είναι πολύ ελκυστική γι' αυτό το blog: "Web 3.0 = Web 2.0 + semantics" !

Οι Γερμανοί φαίνεται ότι έχουν πάρει στα σοβαρά αυτή την ιστορία: ο CEO της SAP είπε ότι το “THESEUS θα παρέχει τη βάση για την επόμενη γενιά του internet, το internet των υπηρεσιών", ενώ ο διευθυντής του DFKI (το πιο γνωστό ερευνητικό κέντρο τεχνητής νοημοσύνης στη Γερμανία) δήλωσε ευθαρσώς: “το THESEUS είναι ο συνδυασμός των τάσεων πληροφορικής προς το Semantic Web και το Web 2.0, είναι δηλαδή το Web 3.0".

Δεν ξέρω τι θεωρούν οι Γερμανοί "Μινώταυρο του internet" , αλλά ο Θησέας τους έβαλε πλώρη να τον σκοτώσει!

• Σ' ότι αφορά τις διαφορές Ευρώπης-Αμερικής στη χρηματοδοτούμενη έρευνα αξίζει να δει κανείς να δει το άρθρο του Business Week για το Quaero και τo Theseus και τα postings στο blog τους.

Επιχειρηματική καινοτομία και συλλογική ευφυία

Μία από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται πρόσφατα στα "συμμετοχικά" συστήματα είναι τα prediction markets ("αγορές προβλέψεων"). Τα prediction markets είναι στην ουσία αγορές παρόμοιες με τις χρηματιστηριακές, όπου όμως οι τίτλοι είναι συνδεδεμένοι με μελλοντικά γεγονότα, όπως π.χ. το αποτέλεσμα των εκλογών, ποιές θα είναι οι πωλήσεις την επόμενη χρονιά, κλπ. Οι τίτλοι στα prediction markets έχουν συγκεκριμένες τιμές (όπως οι μετοχές σε μία "κανονική" χρηματιστηριακή αγορά) και μεταβάλλονται καθώς οι παίκτες, έχοντας διαφορετικές απόψεις για την αξία των τίτλων - ανάλογα με το τι προβλέπουν ότι θα γίνει στο μέλλον, προχωρούν στις αντίστοιχες αγοραπωλησίες.

Υπάρχουν πλέον αγορές προβλέψεων για πολλά και διαφορετικά αντικείμενα εκτός από τις προβλέψεις του αποτελέσματος των εκλογών (π.χ. ποιές ταινίες του Hollywood θα πουλήσουν τα περισσότερα εισιτήρια, ποιά βιβλία θα εκδοθούν από έναν εκδοτικό οίκο, αλλά και συστήματα - σαν το qmarkets και το inkling όπου ο καθένας μας μπορεί να φτιάξει μια αγορά για προβλέψεις στο θέμα που έχει επιλέξει).

Η τεχνική αυτή άρχισε πρόσφατα να εφαρμόζεται και στο εσωτερικό των επιχειρήσεων. Η λογική είναι απλή: όπως λέει και ο James Surowiecki στο βιβλίο του The Wisdom of Crowds: "Η επιχειρηματική στρατηγική αφορά τη συλλογή πληροφοριών από πολλές και διαφορετικές πηγές, την αξιολόγηση εναλλακτικών επιλογών και τη λήψη αποφάσεων σ' ένα ασαφές και αβέβαιο μέλλον. Οι αγορές προβλέψεων ταιριάζουν πολύ καλά σ' αυτές τις δραστηριότητες. Είναι τουλάχιστον περίεργο που οι περισσότερες εταιρίες αδιαφορούν γι' αυτήν την πηγή πλούσιας πληροφόρησης και δείχνουν απρόθυμες να βελτιώσουν τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων και να εκμεταλλευτούν τη συλλογική ευφυϊα των υπαλλήλων τους." [όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να διαβάσει ένα πολύ καλό επιστημονικό άρθρο για τα prediction markets σαν συστήματα λήψης απόφασης, αλλά αξίζει να δει κανείς και το εισαγωγικό άρθρο της wikipedia].

Με την ομάδα μου στο ΕΜΠ συμμετέχουμε (μαζί με άλλα πανεπιστήμια όπως το INSEAD, το Paris IX, το Nottingham και εταιρίες σαν τη SAP και τη FIAT) σε ένα ερευνητικό έργο για διαχείριση της καινοτομίας, όπου ο δικός μας ρόλος είναι να εξετάσουμε τη χρήση των prediction markets για την ανάπτυξη και αξιολόγηση νέων ιδεών στα πλαίσια των επιχειρήσεων.

Δεν είναι η πρώτη φορά που χρησιμοποιούνται prediction markets για διαχείριση καινοτομίας: το καλοκαίρι του 2006 το τμήμα Global Research της General Electric έκανε πειράματα για την ανάπτυξη και αξιολόγηση ιδεών στη GE - δείτε το posting στο blog τους).

Ο δικός μας στόχος, όμως, είναι ευρύτερος: να αναπτύξουμε και να αξιολογήσουμε prediction markets που θα υποστηρίζουν πλήρως τους βασικούς κανόνες του Enterprise 2.0. Εχουμε ήδη αναπτύξει ένα open source εργαλείο που βασίζεται στη λογική των prediction markets και είναι εστιασμένο στις ανάγκες της διαχείρισης καινοτομίας (innovation management). Στους επόμενους μήνες θα το δοκιμάσουμε στο innovation department της εταιρίας SAP στη Γερμανία, το SAP Inspire. Εχουμε ήδη κάνει μερικά πειράματα για αξιολόγηση του συστήματος με φοιτητές στο Πανεπιστήμιο Πειραιά. Η πρώτη αξιολόγηση είναι πολύ καλή - δείτε και μία σχετική παρουσίαση που κάναμε στο συνέδριο EURO 2007.

Δεν είναι στους άμεσους στόχους μας να χρησιμοποιήσουμε το εργαλείο για πρόβλεψη σε αποτελέσματα εκλογών, αλλά πάλι, γιατί όχι; Μήπως οι εκλογές στο ΠΑΣΟΚ είναι μία καλή ευκαιρία; :-)

Ποιότητα στην Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση

Πρόσφατα δημοσιεύσαμε με συνεργάτες μου ένα άρθρο με τίτλο Classification and Synthesis of quality approaches in e-government services στο διεθνές περιοδικό Internet Research (τεύχος 4, 2007).

Η δουλειά που παρουσιάζουμε είναι μία συνθετική επισκόπηση όλων των μεθόδων και τεχνικών που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση της ποιότητας σε portals που παρέχουν υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.

Παρότι ο περισσότερες μέθοδοι και τεχνικές έχουν εφαρμοσθεί μόνο σε ερευνητικά έργα, αξίζει να σημειώσει κανείς μερικές πρόσφατες προσπάθειες για αξιολόγηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης τόσο σε τεχνικό, όσο και σε οργανωσιακό και διαδικαστικό (process) επίπεδο.

Χρησιμοποιώντας τα αποτελέσματα της μελέτης μας διαμορφώσαμε ένα "μοντέλο ποιότητας ηλεκτρονικής διακυβέρνησης" και φτιάξαμε ένα ερωτηματολόγιο για να αξιολογούν οι πολίτες ένα egovernment portal.

Δύο ελληνικοί οργανισμοί χρησιμοποιούν ήδη το ερωτηματολόγιό μας:

• το site των Kέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών, και
• το Παρατηρητήριο για την Κοινωνία της Πληροφορίας.

Είμαστε στη φάση συλλογής και επεξεργασίας των αποτελεσμάτων για αυτά τα δύο sites, αλλά θα είχε είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον να δούμε πως αξιολογούν οι πολίτες και την ποιότητα των οργανισμών που παρέχουν και υπηρεσίες (όπως το Taxis) και όχι μόνο πληροφορίες.

Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση και ΟΗΕ

Τον Ιούνιο ήμουν προσκεκλημένος ομιλητής του ΟΗΕ στο πλαίσιο του 7th Global Forum on
Reinventing Government.

Δεν μίλησα στο κυρίως συνέδριο (εκεί είναι συνήθως προσκεκλημένοι μόνο πρωθυπουργοί, υπουργοί, κλπ. και όχι ακαδημαϊκοί και ερευνητές :-), αλλά σε ένα από τα workshops και συγκεκριμένα στο workshop Managing Knowledge to Build Trust in Government.

Μίλησα με θέμα τη χρήση τη χρήση τεχνολογιών σημασιολογικού ιστού για τη διαχείριση γνώσης στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση (ένα θέμα που πιστεύω ότι έχει όχι μόνο ερευνητικό αλλά και πρακτικό ενδιαφέρον) - η παρουσίαση είναι διαθέσιμη στο site του workshop.

Ποιό είναι το πρόβλημα;

Το μεγαλύτερο ποσοστό των στελεχών δημόσιων οργανισμών από την Αφρική και την Ασία που συμμετείχαν στη συζήτηση μετά τις παρουσιάσεις έφεραν σαν θέμα την μη ικανοποιητική τηλεπικοινωνιακή υποδομή στις χώρες τους και τον πιθανό ρόλο του ΟΗΕ.

Αμα δεν έχεις στοιχειώδη πρόσβαση στο web τι να σου κάνει το semantic web;

:-(

Προς το Web 3.0?

Μπορεί το άρθρο για το Semantic Web που δημοσίευσε ο Tim Berners-Lee με τον Jim Hendler και τον Ora Lassila τον Μάη του 2001 στο Scientific American να περιγράφει σενάρια που είναι ακόμη σε μεγάλο βαθμό "επιστημονική φαντασία", έχει όμως οδηγήσει την επιστημονική και ερευνητική κοινότητα σε έναν αγώνα δρόμου για την ανάπτυξη συστημάτων και εφαρμογών που θα εκμεταλλεύονται και θα επεξεργάζονται τις έννοιες (concepts) και το νόημα (semantics) που υπάρχουν ενσωματωμένα σε κάθε τεχνολογικό σύστημα.

Είναι όμως το semantic web μόνο ένα "παιχνίδι" για τον ακαδημαϊκό χώρο ή μπορεί να αποκτήσει ευρύτερες οικονομικές και επιχειρηματικές διαστάσεις;

Ο ίδιος ο Tim Berners-Lee σε ένα πρόσφατο video εξηγεί πως δουλεύει το Semantic Web και με ποιό τρόπο θα μετασχηματίσει τη χρήση και κατανόηση των δεδομένων.

Από την άλλη μεριά, πρόσφατα άρθρα δημοσιογράφων που παρακολουθούν τις τεχνολογικές εξελίξεις μιλούν για την έλευση του Web 3.0: ενός Web που εμπεριέχει ένα επίπεδο νοημοσύνης πάνω από τις υπάρχουσες σελίδες στο web και επιτρέπει στα συστήματα να αναπτύσσουν ικανότητες λογικής, αντίστοιχης με την ανθρώπινη.

Για παράδειγμα, ο John Markoff πέρσι τον Νοέμβρη στους New York Times στο άρθρο του "Entrepreneurs See a Web Guided by Common Sense" περιέγραψε το Web 3.0 σαν τον συνδυασμό του Web 2.0 με τις λειτουργικότητες του semantic web και ανίχνευσε πιθανές εφαρμογές σε επιχειρήσεις, ενώ ο Rachael King στο Business Week φέτος τον Απρίλιο στο άρθρο "Taming the World Wide Web" ήταν πιο συγκεκριμένος (και ίσως αισιόδοξος). Ο King περιγράφει πως η Kodak χρησιμοποιεί semantic web εργαλεία για να βοηθήσει τους πελάτες της να σορτάρουν πιό εύκολα συλλογές ψηφιακών φωτογραφιών, πως η NASA μπορεί να συσχετίσει επιστημονικά δεδομένα και χάρτες για καλλίτερες προσομοιώσεις της εξερεύνησης των πλανητών και πως η φαρμακευτική εταιρία Eli Lilly μπορεί να εξορύξει δεδομένα για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων.

Προς το Web 3.0... 4.0 ή 5.0;

Semantic Web, Web 3.0, ή μήπως 4.0 ή 5.0; Η συζήτηση για την εξέλιξη του Web έχει ανάψει για τα καλά!

Μερικά πρόσφατα παραδείγματα:

• τον Μάϊο στο διεθνές συνέδριο για το WWW, o Mor Naaman από το ερευνητικό τμήμα της Yahoo! ξεσήκωσε τους ακροατές σε ένα panel όταν ισχυρίστηκε ότι ο σημασιολογικός ιστός είναι νεκρός (βέβαια, μετά από μία εβδομάδα στο blog του, "μάζεψε" κάπως τα πράγματα λέγοντας "The Semantic Web is not dead; but the grand vision of “A Semantic Web” will not be achieved, despite Tim’s noble efforts. Instead, we will see the Emerging-Semantics Web").
  
• πριν δύο εβδομάδες, αναλυτές της Gartner στη συνάντηση του Gartner Web Innovation Summit στο Las Vegas δήλωσαν ότι το Web 3.0 δεν είναι τίποτε παραπάνω από ένα τερτίπι του μάρκετιγκ (Web 3.0 just a marketing ploy), παρότι ήταν οι ίδιοι που στο Emerging Technologies Hype Cycle για το 2006 θεωρούσαν ότι το semantic web μπορεί να έχει πολλά επιχειρηματικά οφέλη όπως μείωση του κόστους και βελτίωση της ποιότητας στη διαχείριση περιεχομένου, στην πρόσβαση στην πληροφορία, στη διαλειτουργικότητα των συστημάτων και στην ολοκλήρωση των δεδομένων.
  
• και μόλις την περασμένη εβδομάδα (24 Σεπτεμβρίου 2007), ο Nova Spivack (ένας από αυτούς που ανέπτυξαν την OWL - τη βασική γλώσσα ανάπτυξης οντολογιών στο semantic web, που είναι πλέον W3C standard) προκάλεσε τους αναλυτές της Gartner εξηγώντας στο blog του γιατί κάνουν λάθος ("Gartner is Wrong about Web 3.0").
• και έπεται συνέχεια ...
  

Σε κάθε περίπτωση, ο συνδυασμός των τεχνικών του semantic web, του Web 2.0 και της service-oriented αρχιτεκτονικής, καθώς και η ύπαρξη πολλών, ανοικτών και διασυνδεμένων δεδομένων - όπως αυτά που ευαγγελίζεται το WWW consortium στο Linking Open Data project - θα αλλάξουν τη μορφή του παγκόσμιου ιστού όπως τον ξέρουμε!

Το Web αλλάζει και είναι λάθος να περιορίζεται η συζήτηση στα release numbers που θα του δώσουμε.

Καλώς ήλθατε και.. let's get connected!

Είμαι καθηγητής στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Μηχανικών Υπολογιστών του ΕΜΠ και διευθύνω την ερευνητική ομάδα Information Management Unit (IMU) στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών (ΕΠΙΣΕΥ).

Στο πλαίσιο της ερευνητικής δραστηριότητας του IMU ασχολούμαστε με θέματα που αφορούν τις νέες τάσεις στις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών (π.χ. Web 2.0, web services, semantic web, κλπ). Προσπαθούμε, όμως, να πάμε πέρα από την στενή τεχνολογική διάσταση και να μελετήσουμε με ολοκληρωμένο τρόπο την εφαρμογή και αξιολόγηση της χρήσης της τεχνολογίας στον πραγματικό κόσμο.

Αυτή είναι και η θεματική κατεύθυνση του διαλόγου που θα ήθελα να αναπτυχθεί στο blog.

Με ενδιαφέρει η "κοινωνική υπολογιστική" (social computing) και η ανάτυξη "συλλογικής ευφυϊας" (collective intelligence) σε όλα τα επίπεδα:

• στο πλαίσιο της ομάδας μερικών ατόμων,
• της κοινότητας πρακτικής που ενδιαφέρεται για ένα θέμα,
• των στελεχών μιάς επιχείρησης,
• των επιχειρήσεων σε μία αλυσίδα,
• της επιχείρησης με τους πελάτες - ή ακόμη και με τους ανταγωνιστές της,
• των πολιτών σε τοπικό ή περιφερειακό επίπεδο, κλπ.

Καλώς ήλθατε, λοιπόν, και ελπίζω να γίνει αυτό το blog βήμα ζωντανού διαλόγου.